Door de oorlog tussen Rusland en Ukraine dreigt er een hongersnood voor Afrikaanse landen. Hoe kan het dat deze landen zo afhankelijk zijn geworden van Europees voedsel? En wat kunnen wij hier betekenen voor de mensen daar? Blogger Solange legt het jou uit. Je snapt gelijk hoe belangrijk het is dat jij en ik de fonio van ‘haar’ Afrikaanse vrouwen kopen.
Ook interessant: denk niet zwart of wit bij wereldvoedselprobleem
- Tekst gaat verder onder de afbeelding
Ontbijten met Russisch graan gebakken in Oekraïense olie
Wist je dat Rusland en Oekraïne zo’n 12% van het wereldvoedsel tarwe en zo’n 69% zonnebloemolie exporteren naar allerlei landen op de wereld? Solange weet uit ervaring dat dit tarwemeel in veel Afrikaanse landen gebruikt wordt: “Ze maken er brood en beignets van, waar de meeste Afrikanen mee ontbijten. Die beignets bakken ze waarschijnlijk in Oekraïense zonnebloemolie. Een ander probleem waar ze afhankelijk van zijn geworden, is de import van kunstmest uit Rusland voor de landbouwindustrie. Allemaal zaken die zorgen voor hongersnood.”
Hongersnood vooral door exportproductie
Inmiddels kan Afrika nauwelijks voldoende voedsel voor de eigen consumptie produceren. Solange: “Ze gebruiken hun land voornamelijk voor het telen van katoen, koffiebonen, cacao, noten, rozen en verse snijbonen. Dat is grotendeels bestemd voor de export. In Burkina Faso, waar mijn biologische fonio groeit, vertrekken maandelijks duizenden containers per trein naar de haven van Abidjan (Ivoorkust).”
Import is goedkoper dan eigen teelt
Belangrijk om te weten is dat 80% van grond in Afrika geschikt is voor landbouw en slechts 2% wordt gebruikt. Hoe kan dit? Solange: “Omdat het voor de Afrikaanse boer goedkoper is om een zak geïmporteerde rijst uit Taiwan te kopen dan zelf te produceren. Overigens is dit vervuilende graan alles behalve duurzaam. Het telen van rijst vraagt veel water en het is niet eens zo voedzaam. Het zou veel beter zijn als meer Afrikaanse boeren eigen inheemse gewassen zouden telen, zoals fonio. Dat is geschikt voor het Afrikaanse klimaat en kan soms samen met andere inheemse gewassen worden geteeld.”
In de jaren 70 leefde 10% van Afrikanen in armoede en vandaag leeft bijna 70% van de Afrikanen in armoede.
Met bio fonio draag je positief bij aan klimaatverandering
Solange: “Ik kan het niet genoeg vertellen. Als je serieus een bijdrage wil leveren aan klimaatverandering, is het onvermijdelijk om je voedselpatroon te veranderen. Door producten te eten die geschikt zijn om in een warm klimaat te telen, weinig water nodig hebben en verwoestijning tegengaan. Volgens The Guardian zijn daar 5 planten het meest geschikt voor. Om de wereld mee te voeden en de effecten van klimaatverandering te verminderen. Fonio is daar één van.”
Monoculturen van rijst, tarwe en mais leveren de helft van de calorieën in de wereld
Wist je dat in de loop van de menselijke geschiedenis we meer dan 6000 verschillende plantensoorten hebben gekweekt. Omdat boeren werden aangetrokken tot het planten van soorten die de grootste opbrengsten gaven, telen we tegenwoordig massaal drie gewassen: rijst, tarwe en maïs. Die leveren bijna de helft van de calorieën in de wereld. Dit heeft de landbouw (en dus ons voedsel) kwetsbaar gemaakt voor plagen, ziekten en bodemerosie door monocultuur. De veerkracht om met de natuur mee te gaan is daardoor verloren gegaan. Zoals het omgaan met extreme droogte. Fonio is een natuurlijk gewas wat dit wel kan.
Afhankelijkheid als koloniale erfenis
Die afhankelijkheid van gewassen is ontstaan tijdens de kolonisatie. Kolonialen dwongen boeren om uitsluitend voor de export te telen en hielden de kennis voor zichzelf. Solange: “Voor de boeren zelf bleef er soms geen voedsel meer over. De kolonisatie bracht intensieve monoculturen en overmatig gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen mee (vooral bij de katoenteelt). Na de onafhankelijkheid in de jaren ’60 bleef Afrika achter met onvruchtbare grond. En ze erfden ongeschikte gewassen voor het Afrikaanse klimaat, zoals mais, rijst en tarwe.”
Eerlijk en wederzijds voordeel
Om Afrika de kans te geven zichzelf te ontwikkelen, moet de relatie tussen Afrika en het Westen niet gebaseerd zijn op exploitatie – in welke vorm dan ook – maar in eerlijk en wederzijds voordeel. Solange: “Daar probeer ik met mijn fonio aan bij te dragen. Het wordt gebruikt voor eigen consumptie en wat over is exporteer ik naar Nederland. Dat levert extra inkomen op voor de boeren die het telen.”
‘Niet het feit dat we 90% van onze voedselrassen kwijt zijn is het grootste verdriet, maar het niet realiseren dat we die diversiteit hebben verloren.’
Fonio: droogtebestendig traditioneel graan
Solange: “Afrikaanse boeren teelden al duizenden jaren geleden fonio. Het is het oudste gecultiveerde graan van Afrika. Het werd ook wel gezien als het voedsel van leiders en koningen. In Burkina Faso bijvoorbeeld werd het op heilige dagen geserveerd. Omdat fonio groeit in arme grond, het weinig water nodig heeft en belangrijke voedingswaarde bevat, is het een belangrijk gewas om te telen. Fonio is glutenvrij, heeft een laag glycemisch gehalte en bevat belangrijke voedingsstoffen, waaronder aminozuren. Dat maakt het uitermate geschikt voor mensen met diabetes of coeliakie. Tel daarbij op de lekkere nootachtige smaak en de veelzijdige inzet in je keuken, bijvoorbeeld als vervanger voor couscous of quinoa.”
Geef een reactie