Eerder schreef ik al over de tentoonstelling Vers van Vroeger in het Zuiderzeemuseum waar je kunt zien hoe men 100 jaar geleden rond de Zuiderzee overleefden zonder koelkast. Om het eten zo lang mogelijk te kunnen bewaren, ontwikkelden ze eigen technieken, die tegenwoordig weer helemaal hot zijn. Met ondertsaande 6 eeuwenoude bewaartechnieken konden ze hun voedsel zonder koelkast bewaren.
Ook interessant: Zuiderzeesmaak als moderne streetfood
- Tekst gaat verder onder de foto.
100 jaar geleden waren er zes bewaartechnieken die men toepaste om eten zo lang mogelijk houdbaar te houden. Die hebben grote gevolgen gehad voor het ontstaan van allerlei ambachten.
Bewaartechniek 1: Drogen
Drogen is één van de oudste methoden van conserveren. De hitte van de zon of oven verdampt het vocht uit fruit, vis en vlees. Rond de Zuiderzee hing in het voorjaar overal vis te drogen. De vissen werden aan een touwtje geregen en in de zon gehangen. Na tien tot veertien dagen was de vis droog genoeg om te worden bewaard. Tegenwoordig zie je bij ‘raw’ producten de droogtechniek terugkomen. Daarbij worden de ingrediënten op lage temperatuur in een droogoven gedroogd.
Bewaartechniek 2: Roken
Roken is als drogen, maar dan met een smaakje. Om het droogproces te versnellen, werd de verse oogst of vangst in rook gehangen. Hierdoor kregen de producten een lichte rooksmaak. Ervaren rokers gebruikten verschillende soorten hout om de juiste smaak te krijgen. Nog altijd wordt roken toegepast, vooral bij vlees en vis. De vis wordt daarbij eerst nog gezouten. Ook andere producten zijn lekker om te roken, zoals kaas, worst en asperges.
Bewaartechniek 3: Inleggen
Wanneer men vroeger groente en fruit hadden geoogst of er een grote visvangst was, dan werd het overschot ingelegd met zout, suiker, azijn of alcohol. Dit onttrok vocht aan het voedsel, zodat bacteriën en andere micro-organismen geen kans hadden om te groeien en het voedsel niet kon bederven. Nog altijd gebeurt dit bij bijvoorbeeld zuurkool: dit is witte kool ingelegd in zout.
- Tekst gaat door onder de foto
Bewaartechniek 4: Wecken
Deze bewaarmethode is te danken aan een oproep van Napoleon. Om zijn soldaten op veldtochten voedsel mee te kunnen geven, zocht hij houdbaar voedsel . Een Franse suikerbakker stelde ‘wecken’ voor. Hierbij verhit je gevulde glazen potten in een zinken ketel met water, waardoor ze steriel worden. Overigens was dit materiaal in de Zuiderzeetijd erg duur. Pas in 1920 werd wecken betaalbaar en onder huisvrouwen populair.
Bewaartechniek 5: Zouten
Zouten is nog altijd een populaire manier om voedsel te bewaren. Het is namelijk makkelijk en goedkoop. Vroeger deed men dit in speciale potten; Keulse potten genaamd. In zo’n pot werd een laagje groente afgewisseld met een laagje zout. Daarna werd de pot afgedekt met een schone doek, een houten plankje en daar bovenop nog een zware steen, om de inhoud goed samen te kunnen drukken. Ondanks dat zouten voordelig was, gingen er wel veel voedingsstoffen verloren.
Bewaartechniek 6: Zuivelverwerking
Aan melk had men geen gebrek rond de Zuiderzee. Helaas was het maar een paar dagen houdbaar. Boerinnen maakten er daarom boter en kaas van. Friesland stond bekend om zijn boter en in Noord-Holland moest je zijn voor kaas.
Ook interessant:
huby zegt
danku
Rebecca zegt
graag gedaan