Vandaag (jaarlijks op 16 oktober) is het Wereldvoedseldag. Dit is op initiatief van de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO (Food and Agricultural Organisation) van de Verenigde Naties. Hiermee willen ze tot uiting brengen dat we op aarde ruim voldoende voedsel hebben om alle wereldbewoners elke dag van voedsel te kunnen voorzien. Daaronder valt ook de dierenwereld. Zorg jij ervoor dat bijvoorbeeld de koekoekhommel voldoende te eten heeft om te overleven? Gastblogger en voorzitter van de Bijenstichting Jaap vertelt je alles over deze bijzondere hommel.
Ook interessant: ik heb de gifvrije bloembollen al geplant, en jij?
- Tekst gaat verder onder de foto
Vierkleurige koekoekhommel
Jaap: Misschien ken je de koekoek uit de vogelwereld, ook in de bijenwereld leeft een koekoek. Net zoals de vogel haar ei in het nest van een andere vogelsoort legt en er ook haar jong door laat verzorgen, doet de koekoekhommel precies hetzelfde! Van deze ‘parasitaire’ hommels leven 7 soorten in Nederland, waarvan de gewone (Bombus campestris) en vierkleurig koekoekhommel (Bombus sylvestris) de meest voorkomende zijn.
Hommels zijn actieve vliegers die tot zo’n 15 uur per dag rondvliegen: al voordat de zon opgaat en tot na zonsondergang! Het typische brommende geluid komt van vliezen in hun ademhalingsopeningen die onder de vleugelaanhechting zitten.
Agressieve of vredelievende koekoekhommel
Van de koekoekhommel zijn de vrouwtjes groter dan de mannetjes. De gewone koekoekhommel is iets groter dan de vierkleurige en heeft qua kleur ook meer variatie: van zwart met weinig geel tot bijna helemaal geel behaard. De vierkleurige hommel is zwart (vanaf het achterlijf) met dan een brede witte band en smal zwart bandje met een rossig uiteinde en tenslotte een brede gele band op de voorzijde van het borststuk. Legt de gewone koekoekhommel haar eieren voornamelijk in nesten van de akkerhommel, de vierkleurige koekoekhommel doet dat in die van de weide- en veenhommel. Dit gebeurt soms best agressief door de Koningin dood te steken of uit haar nest te verjagen. Deze hommel heeft dan ook extra grote kaken, een grotere gifblaas en een langere angel. Maar het kan ook zijn dat ze in vrede en harmonie naast elkaar in hetzelfde nest leven.
De paring gebeurt in het najaar. Wist je dat het mannetje na de paring sterft? Alleen de bevruchte vrouwtjes overwinteren, zodat ze in de maanden mei en juni hun eitjes kunnen gaan leggen.
Gewone koekoekshommel
Help je de akkerhommel, dan help je ook de koekoekhommel
De koekoekhommel legt haar eieren in broedcellen. Die bouwt ze met de was van de werksters van de gastheer. Haar nakomelingen laat ze ook door deze werksters verzorgen. Dat kan omdat bijvoorbeeld de werksters van de akkerhommel net volgroeid zijn en hun eigen bijenvolk nog relatief klein is. Omdat de koekoekhommel haar eigen nakomelingen niet hoeft te verzorgen, heeft ze ook geen stuifmeelzakjes meer nodig.
- De gewone koekoekhommel leeft in verschillende landschapstypen, zolang er maar wat hoge begroeiing is met bomen. De akkerhommel overwintert onder bladeren of bijvoorbeeld in een composthoop. Wil je de akkerhommel helpen, dan laat je het beste je bladafval gewoon in de tuin liggen. Daarmee help je dus ook de gewone koekoekhommel!
- De Weidehommel nestelt in boomholten en oude vogelnesten.
Wereldvoedseldag voor de koekoekhommel
Om te kunnen overleven heeft ook de koekoekhommel voldoende voedsel nodig. De mannetjes van de gewone koekoekhommel eten het liefst bramen en distels, planten die je aan de bosrand vindt. De vrouwtjes voeden zich in het vroege voorjaar met paardenbloemen en hondsdraf. Later in het jaar zie je ze onder meer op Koninginnenkruid en witte klaver. De vierkleurige koekoekhommel zoekt de beschutting van bomen en struiken, ook als ze voedsel zoeken. Zelfs bij zware regen kun je ze aan de onderkant van de bladeren van een braamstruik zien hangen, helemaal doorweekt.
Gifvrije bloembollen
Ook diverse bloemen zijn een belangrijke voedselbron voor bijen in het voorjaar. Belangrijk is dat deze gifvrij zijn. In Nederland gebruiken we zo’n tien miljoen kilo bestrijdingsmiddelen per jaar om plagen, onkruiden en ziekten tegen te gaan. Het overgrote deel daarvan wordt in de landbouw gebruikt. De Bijenstichting verkoopt vele soorten gifvrije bloembollen, waarvoor het nu de tijd is om ze te planten.
Jaap: wil je de Bijenstichting steunen, zodat we meer van dit soort blogs kunnen schrijven? Word dan donateur. Vanaf € 10,- per jaar kun je ons al steunen.
Geef een reactie