Het blijft een welles-nietes verhaal: de hoeveelheid vitamines en mineralen in ons voedsel. Is het nu wel of niet gedaald in vergelijking met vroeger? Als je logisch nadenkt, is het niet zo raar te veronderstellen dat het minder is geworden. Dat heeft alles te maken met veredeling.
Commercieel aantrekkelijke eigenschappen
Zaadbedrijven zijn verwikkeld in een moordende concurrentie om nieuwe plantenrassen te ontwikkelen met hogere opbrengst, meer weerstand tegen insecten, langere houdbaarheid en vooral een mooier uiterlijk. Of het gehalte aan voedingsstoffen op peil blijft is minder belangrijk. Daar vragen de boeren en de supermarktketens niet naar. Alles heeft te maken met Profit: de verbetering van commercieel aantrekkelijke eigenschappen, zoals opbrengst en houdbaarheid. En dat gaat ten kosten van de voedingswaarde.
Oude versus moderne rassen
Zo liggen de feiten: Nederlandse bladgroenten bevatten een kwart zoveel ijzer en half zoveel calcium en vitamine C als traditionele groenten in Tanzania. Maar van dat gegeven ligt niemand wakker. Een belangrijker bewijs is dat van landbouwkundige onderzoekers. Al bijna twee eeuwen verzamelen zij de zaden van tarwerassen en andere granen. Onlangs hebben ze oude tarwesoorten opnieuw in de grond gestopt en ter vergelijking teelden ze op dezelfde akkers moderne rassen. Wat bleek: de oude soorten leverden vijftig procent minder tarwe dan de moderne – belangrijk voor boeren en supermarktketens – maar ze bevatten wel een kwart meer ijzer, zink en andere mineralen en meer eiwit.
Vermoedelijk ook bij groenten
Door de veredeling van tarwe eten wij nu dus tarwe met minder mineralen. Helaas zijn er voor groenten en fruit weinig van dit soort gegevens (want: te duur voor bedrijven om hierin te investeren). Waar wel naar gekeken kan worden, is de voedingsmiddelentabellen uit het midden van de vorige eeuw. Die rapporteerden meer mineralen en minder water in groenten dan we tegenwoordig aantreffen. Dat kan deels liggen aan veranderde meetmethoden, maar vermoedelijk is ook in groenten het gehalte aan mineralen gedaald.
Compenseer het tekort
Uit de onderzoeken blijkt dat er vooral minder ijzer, calcium en zink in granen en vermoedelijk groenten zit. Omdat wij hier calcium vooral uit zuivel en de mineralen ijzer en zink vooral uit vlees binnenkrijgen, is er voor ons nog geen groot probleem. Ben je veganist, let er dan goed op dat je de juiste combinaties van bonen, granen, groenten en fruit eet om de tekorten aan mineralen te voorkomen. In de meeste vegetarische producten zijn deze mineralen toegevoegd.
Bloedarmoede in derde wereldlanden
Voor ons maakt het dus niet zo heel veel uit dat er minder mineralen in onze voeding zitten. Wij hebben hier voldoende aanbod van ander voedsel om dat te compenseren. Maar arme Indiërs en Afrikanen eten hun buik juist vol met tarwe, gierst, rijst of bonen en hebben die luxe van overvloed niet. Omdat het ijzergehalte in tarwe zo laag is, moeten ze wel 40 boterhammen eten om aan de dagdosis ijzer te komen. Zij krijgen dus wél voedingstekorten en veel van de arme mensen in derde wereldlanden kampen dan ook met bloedarmoede.
Technologie van nu met People voorop
Dan maar de oude tarwerassen gebruiken? Dat is vanwege de lage opbrengsten ook geen optie. Nee, de technologie van de 21e eeuw moet worden ingezet, maar dan moeten veredelingsbedrijven Profit vervangen door People. De nieuwe zaden moeten de vereiste hoeveelheid ijzer en zink én de ontbrekende vitamine A in granen bevatten. Tegen een prijs die ook de boeren in de derde wereld kunnen betalen.
Lees ook
– Even focussen? Creëer een groene omgeving!
Geef een reactie