Blogger Jaap neemt je dit keer mee in de wereld van de driedoornige metselbij. Deze uiterst zeldzame bij staat op de Rode Lijst: “Het is belangrijk te beseffen dat jij vrij simpel kunt bijdragen aan de bescherming van wilde bijen. In dit blog vertel ik meer over deze bijzondere bij en wat jij kunt doen om die te beschermen.”
Ook interessant: Jaaps blog over bloemen zaaien voor bijen in jouw tuin
- Tekst gaat verder onder de afbeelding
Het belangrijkste: wat kun jij doen?
Om deze metselbij van de Rode Lijst te krijgen moeten we zorgen voor een goed leefgebied. Dat zorgt voor voldoende voedsel en geschikte, struikachtige planten om nesten in te bouwen. Voor het vliegen hebben bijen veel energie nodig die ze halen uit de nectar van bloemen. Willen we meer bijen, dan moet er meer verbinding komen tussen hun leefgebied. Op agrarisch terrein (2/3 van alle grond in Nederland is landbouwgrond) groeien nauwelijks bloemen. Dat maakt het voor wilde bijen onmogelijk om naar andere, verder gelegen gebieden te vliegen. Biologische en biodynamische boeren zorgen voor bloemrijke akkerranden en kruidenrijke weides. Steun je deze boeren door hun producten te kopen, dan bescherm je dus ook de driedoornige metselbij. Want alles hangt met elkaar samen. Zo simpel kan het zijn jouw bijdrage te leveren.
Sinds 1993 nog maar weinig gezien
In 1993 werd de driedoornige metselbij (Hoplitis tridentata) voor het eerst gezien in Zuid-Limburg. Pas 16 jaar later, in 2009, zag men de bij ook in de uiterwaarden langs de IJssel bij Giesbeek (Gld). Dat de driedoornige metselbij zeer zeldzaam is, weten door de website waarneming.nl, het grootste natuurplatform van Nederland. Hier staan ongeveer 30 bewijsbare waarnemingen op die gevalideerd zijn (sinds 1993). Deze bij zie je de laatste jaren wel iets vaker, maar de aantallen zijn nog steeds zeer gering. Vandaar dat deze bij op de Rode Lijst staat.
Zo herken je de driedoornige metselbij
Wil je op zoek naar de driedoornige metselbij? Je vindt ze op zeer warme plekken en ze vliegen nog tot augustus. De bij heeft een lengte van zo’n 12mm en geelbruine haren, waarbij de beharing op het achterlijf enigszins bandvormig is. Uniek is de opstaande lijst op de achterrand van de kop en het getande segment van het achterlijf aan de buikzijde. Geen enkele andere metselbij in ons land heeft dat. Bij het mannetje is dat segment bovendien aan de rugzijde op twee plekken diep uitgesneden, waardoor drie tanden zijn gevormd. Van opzij gezien heeft het vrouwtje een witte buikschuier.
Dorre stengels om in te nestelen
Zie je een braakliggend terrein met veel vlinderbloemen en overjarige stengels? De dorre merghoudende plantenstengels, zoals van braam en kaardebol gebruikt het vrouwtje om in te nestelen. Met haar bovenkaken bijt ze stukjes merg los en met haar poten en kaken duwt ze die uit de gang naar buiten. In één nest kan ze tot 34 broedcellen aanleggen. De tussenwandjes zijn van fijngekauwd blad, soms vermengd met stengelmerg. Deze bijensoort verzamelt relatief veel nectar waardoor de voedselvoorraad in de cellen stroperig vloeibaar is.
Nieuw geboren
In dit nestje overwinteren de volgroeide larven in een cocon. In juni komen de mannetjes uit het nest en gaan op zoek naar vrouwtjes. Gedacht wordt dat ze dit doen door te patrouilleren langs vaste routes waar potentieel geschikte nestplaatsen te vinden zijn. Eenmaal een vrouwtje gespot grijpen ze haar vast om te paren, dat meestal op de grond gebeurt. Door de waarnemingen weten we dat deze metselbij graag op rolklaver, wikke, aardaker en boslathyrus zit. En in 2011 werd ook slangenkruid genoemd.
Wist je dat larven die tijdens hun overwintering in de cocon worden verstoord en gaan bewegen, een buitengewoon hard geluid laten horen? Dat is tot op enkele meters hoorbaar.
Denk jij dat je een driedoornige metselbij hebt gezien of wil je meer weten over deze bij, laat het me weten in een reactie onder dit bericht.
Jaap Molenaar is Coördinator van het Bijen Educatiecentrum. Hij heeft hij twee passies: bijen en biologische groenten kweken. Daarnaast is hij enorm geïnteresseerd in de natuur waar vogels en orchideeën zijn favoriet zijn. Wil je meer weten over bijen? De Bijenstichting kan je maandelijks gratis op de hoogte houden met hun Bijenportretten mailing over wilde bijen. Elke maand besteden ze aandacht aan 1 in Nederland voorkomende wilde bijensoort. Je leest hoe je ze herkent, wat hun levenswijze is en welk voedsel ze nodig hebben.
Geef een reactie