Een vriend op Facebook poste een gedeelde link van boerin José Hartemink. José biedt op haar Facebookpagina haar gangbare boerenbedrijf te koop aan. En dat niet alleen. Ze schrijft ook een heel epistel over ‘onze hypocriete politiek en een samenleving die vol is van duurzaamheid en dierwelzijn, maar intussen toestaat hoe de voedselketen de laagste prijzen afdwingt, mega-marges hanteert over de rug van boer en koe, en de markt met goedkope bulkmelk laat overspoelen’. Met dit blog wil ik een ode brengen aan de hardwerkende boeren in Nederland. En jou het belang van true pricing uitleggen. Iets waar de biologische sector zich hard voor maakt.
Ook interessant – Blog Sigrid: nog een reden waarom ik voor biologisch kies
Voor José zal het niet meer uitmaken. Samen met haar man stopt ze met de boerderij. De koek is op. Na jaren van buffelen en al het spaargeld te hebben geïnvesteerd is het klaar. Met een melkprijs van 25 cent en een kostprijs van 35 cent, heel begrijpelijk. En onbegrijpelijk dat wij in de winkel voor gangbare melk veel meer betalen. Waar blijft al dat geld dan? Nou, niet bij de boer dus! In de biologische speciaalzaak wordt een eerlijke prijs aan boeren gegeven. En dat levert een hogere prijs op. Maar je kunt je dus afvragen of die prijs wel zo hoog is. Is gangbaar niet gewoon te goedkoop en neemt de supermarkt een te groot aandeel van de winst? Bovendien kiest de biologische speciaalzaak voor Nederlandse boeren en niet voor buitenlandse melk omdat die goedkoper zou zijn (maar met true pricing dus misschien zelfs duurder als je de foodmiles meerekent!).
Gezondheid en welzijn van koe voorop
In gangbaar boerenland geldt inmiddels de slogan ‘Iemand met boerenverstand, wordt niet langer boer’. Tenminste, als je het dierenwelzijn belangrijk vindt, zoals José en haar man gelukkig doen. Dat betekent wel dat je de kostprijs dan niet verder kunt verlagen. Nog meer bezuinigen betekent inleveren op de optimale verzorging en huisvesting van het dier. En dat betekent meer ziekten, meer antibioticum, goedkoper krachtvoer en de hele dag binnen blijven. Bij true pricing zie jij die kosten als consument ook. Een partij die zich hier hard voor maakt is Eosta. Want, zo zeggen zij: ook gangbare boeren en telers willen geen pesticiden en vervuiling of dat de bijen dood gaan. Alleen kunnen ze op dit moment niet anders, want ze krijgen te weinig geld. Daarom worden ze gedwongen om op een niet-natuurlijke manier te telen, wat ze niet zouden doen als ze een juiste betaling krijgen. José en haar man weigeren te bezuinigen en op deze manier te boeren. Voor hen betekent dit dat zze het bedrijf niet voort kunnen zetten. Hun prachtige bedrijf, waar de koeien er volgens de veearts zo goed uitzien. Een geolied bedrijf, dat vanwege de kostprijs van melk moet sluiten. Hoe verschrikkelijk is dat!
Prijs omhoog met 1 cent (!)
Heb je afgelopen week ook gehoord in het journaal dat de melkprijzen eindelijk weer aantrekken? Tja, nieuws kan soms mooi gebracht worden. Er is niets van gelogen, maar met 1 cent extra schiet een boer niet veel op. Daarmee heeft een gemiddelde boer nog steeds een verlies van 5.000 euro per maand. Naast die praktische bottleneck is er voor José ook een sociale: bij haar speelt het gevoel dat ze op economisch, politiek en maatschappelijk gebied niet worden gewaardeerd voor wat ze waard zijn. En soms zelfs uitschot lijken. Hun boerenbedrijf is dan niet biologisch, maar zij nemen wel hun verantwoordelijkheid: dieren die antibiotica krijgen toegediend worden niet gemolken of geslacht. En dus is er tijdelijk geen melk en moet het dier langer verzorgd worden voor het naar de slacht kan. Extra kosten dus. Groeihormonen gebruiken ze ook niet, want het gebruik daarvan is al sinds 1961 verboden.
Kiloknallers op de barbecue
Nog erger wordt het wat mij betreft als je hoort dat José en haar man zich het afgelopen jaar enthousiast hebben verdiept in biologisch worden. Een bio-adviseur vertelde dat zowel zijzelf als hun bedrijf er erg geschikt voor zouden zijn. Enige minpuntje: te weinig grond en te weinig arbeidskracht. Want biologisch boeren vergt nu eenmaal meer inspanning. Lenen bij de bank is geen optie meer. Zeker met de waarschuwing van de bio-adviseur die vertelde dat er een wachtlijst is. Dat komt omdat we als consument wel roepen om biologisch en dat de koeien naar buiten moeten, voldoende gras moeten kunnen eten en geen antibiotica mogen krijgen, maar de meeste van ons kopen het vervolgens niet. Die laten zich alsnog misleiden door kiloknallers voor op de barbecue.
Geef jij de toekomst uit handen?
De maat was voor José en haar man helemaal vol toen het nieuws naar buiten werd gebracht dat mensen hun biologische producten beter in de supermarkt kunnen kopen, omdat het daar veel goedkoper is. Want precies daar slaan we met z’n allen de plank behoorlijk mis. Boeren werken niet met de intentie om een stuk vlees zo goedkoop mogelijk op jouw bord te krijgen. Dat is namelijk niet mogelijk als je weet dat het goed verzorgen van koeien geld kost!
True pricing
Kijk, en daar komt true pricing bij kijken! Als gedreven, bewuste en intelligente veehouders zoals José en haar man het opgeven, horen wij te schrikken! Want zij zijn niet de eerste en zeker ook niet de laatste. Als het zo doorgaat, waar komt over 20 jaar jouw glaasje melk dan vandaan? En hoeveel invloed heb je dan nog op de manier waarop het wordt geproduceerd? Het is waar José zich zorgen over maakt, maar wat wij ook zouden moeten doen!
Zelfvoorzienende toekomst
Voor José en haar man geldt dat ze door nu te stoppen, ze nog de mogelijkheid hebben om een nieuwe toekomst te beginnen. Met een zelfvoorzienend huis, waar ze hun eigen voedsel gaan verbouwen en over 20 jaar nog steeds weten hoe ze dat moeten doen. Daar hebben ze weer tijd voor elkaar, een sociaal leven en voldoende rust voor hobby’s. Dat klinkt misschien mooi, maar realiseer je dit: het is een keuze die is afgedwongen. En die hakt er voor José behoorlijk in. Zeker als je leest hoe ze haar epistel eindigt: ‘Gisteren keek ik hoe onze koeien in de schemering naar buiten kuierden, een prachtige wei in, tegen het bos aan. En heb ik maar weer eens een flink potje gebruld…’
Waarom ik dit blog schrijf? Omdat je als consument ook een aandeel hebt hierin. Alweer een reden waarom ik voor biologisch kies.
Met dank aan José Hartemink.
Beeld: AdobeStock-Brad Pict
Geef een reactie