Biologisch brood of vlees is niet altijd even logisch, blijkt. Afgelopen week heb ik een aantal vraagtekens gezet als het gaat om ‘wanneer een product biologisch is of niet’. Ik ben er nog steeds heilig van overtuigd dat dit de juiste manier van eten is. Voor mijzelf, de dieren en het milieu. Maar ik vind de biologische wereld niet altijd even transparant. Zelf kwam ik na een aantal gesprekken met biologische producenten voor verrassende feiten te staan.
Ook interessant: Blog Sigrid – onverwachte pareltjes die op je pad komen
Biologisch brood
Zo dacht ik dat al het biologisch brood geen onnodige toevoegingen bevat. Gewoon biologisch meel, water, wat zout, gist of een eigen desem en biologische zaden en pitten om het lekker te maken. Waarschijnlijk dat dit bij de ambachtelijke gecertificeerde biologische bakkers ook bijna altijd zo werkt, maar bij het biologische brood dat ik in de gangbare supermarkt koop, kan dit een ander verhaal zijn. Meestal gevoed door economische belangen. Aan hun biologisch volkorenmeel is bijvoorbeeld vaak suiker toegevoegd; een goedkope grondstof dat het brood sneller laat rijzen. Wat in elk geval vast staat bij gecertificeerd biologisch brood – met EKO-keurmerk dus – is dat het meel afkomstig is van biologisch geteeld graan dat zonder kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen is gegroeid.
Puur en écht: waar ligt de grens?
Een voor mij verrassend feit waar ik achter kwam, is dat er in biologisch brood toegestane hulpmiddelen kunnen worden gebruikt, zoals E300, E920 en enzymen. Deze broodverbeteraars zorgen ervoor dat het brood goedkoper (lees: makkelijker) geproduceerd kan worden. Het lastige voor de ambachtelijke biologische bakker die ze niet gebruikt, is dat E300 (ascorbinezuur) en E920 (L-cysteïne) niet verplicht op de verpakking vermeld hoeven te worden. Raar, maar erger: als ik dit niet wil binnenkrijgen, hoe weet ik dan wat ik eet? Bovendien vind ik het niet eerlijk naar de ambachtelijk werkende biologische bakker toe. Hij ziet de meerwaarde van deze additieven niet in, want hij bakt prima biologische broden zonder deze middelen. Nodig is het dus niet. Ik vraag mij dan ook af: waar ligt de grens bij additieven in het biologische? Want in mijn ogen bakt de ambachtelijke biologische bakker puur en écht biologisch brood, zoals brood als voedingsmiddel bedoeld is.
Biologisch vlees ‘gangbaar’ bewerkt
Tweede opmerkelijke feit deze week ontdekte ik toen ik een gecertificeerde biologische veehouderij vroeg naar de inhoud van zijn vleespakketten. Ik ging er eigenlijk van uit dat deze ook biologisch waren. Qua vlees klopt dat ook. Maar de slagerij die het vlees bewerkt tot worstjes en hamburgers gebruikt smaakversterkers en andere additieven. Daar deed de boer overigens heel eerlijk over toen ik hem hiernaar vroeg. Zijn vleesproducten hebben ook geen biologisch keurmerk, maar daar had ik eigenlijk nooit op gelet. De reden dat ze geen biologische ingrediënten gebruiken, is omdat het vlees dan veel te duur zou worden. Daar kunnen we als consument dus ook de hand in eigen boezem steken, maar liever had ik het eerder geweten. Bijvoorbeeld door op de website een ‘let op’ kadertje te zetten met ‘ons biologische vlees wordt gangbaar verwerkt’. En mij vervolgens de keus te geven om meer te betalen voor een échte biologische hamburger of worst.
De adder zit in ‘t etiket
Behalve in de speciaalzaak en gangbare supermarkt is biologisch ondertussen overal verkrijgbaar. Zoals bij de Action bijvoorbeeld. Ongelooflijk maar waar. Als consument zou je jezelf af moeten vragen of een biologisch product van kwaliteit überhaupt goedkoop kan zijn. Zodra er een klein prijskaartje aanhangt, moet je op je qui-vive zijn. Want tja, bio is booming en dus wil iedereen een graantje meepikken. Ook op Actionproducten staat keurig een biologisch keurmerk vermeld. Het is dus écht biologisch. Hoe kan dit dan zo goedkoop zijn? Daarvoor ben ik in de pen geklommen om er achter te komen ‘waar de adder zit’. Want dat gevoel bekruipt mij inmiddels. Wat blijkt: de adder zit ‘m hier wel in het etiket! Als consument moet je dan letten op de slimme, sobere receptmixen. Zo bestaat een Action noten-vruchtenmix uit 60% rozijnen, pinda’s en nog wat moerbeien, kokos, walnoot, amandelen en cranberry’s. Vooral de amandelen (duur!) zijn ver te zoeken. Als je het sec bekijkt, is dit dus eigenlijk een rozijnenmix met wat andere ingrediënten, toch? Blijkbaar mag je het toch een noten-vruchtenmix noemen. Bijzonder, zeker omdat een pinda botanisch gezien geen noot, maar een peulvrucht is…!
Wees transparant
Deze twee voorvallen geven mij het gevoel dat je als consument bijna levensmiddelentechnoloog moet zijn en van alle wetten op de hoogte moet zijn. Jammer dat de biologische wet zo is geregeld, dat je bij aankoop van een product jezelf toch nog moet afvragen wat biologisch precies inhoudt voor de boer, teler of producent die het product gemaakt heeft. Dat ben ik een beetje zat. Ik wil transparantie: zeg eerlijk hoe een product tot stand is gekomen en waarom. Dan bepaal ik wel of ik hier voor kies, of toch liever meer betaal voor een naar mijn maatstaven, écht biologisch product. Ik ben heel benieuwd hoe jij hier tegenover staat? Ik hoor het graag in een reactie hieronder.
Bio of liever organic?
Oh ja, als ik dan toch aan het mopperen ben: nog even over de term bio. Dit wordt bijvoorbeeld ook gebruikt in de termen bio-industrie en biotechnologie. Terwijl dit toch iets héél anders is dan de bio waar ik me mee verbind. Een kip uit de bio-industrie is een soort van legbatterij, terwijl mijn biologische kip buiten lekker rondscharrelt. En bij biotechnologie houdt men zich bezig met genetische modificatie, terwijl biologische producten dit juist verbieden???? Ik snap daar in elk geval helemaal niets van! Het lijkt bijna wel of ze expres ons het spoor bijster willen maken? Mijn oproep aan de biologische sector: laten we het voortaan organic noemen?
Maaike zegt
Understatement dikgedrukt onderstreept met uitroepteken: transparante etiketten verplichting!
Ik doe mn best maar het ontbreekt aan kennis en daarna aan tijd om de kennis op te doen zodat je je gezin gezond, betaalbaar en snel de hele dag van eten kan voorzien…. en dan wil.ik het liefst ook nog eens niet stad en land af moeten voor alles….. transparante leesbare etiketten zouden dit enorm kunnen vermakkelijken!